Üç Krallık'ın Şilla Altında Birleşmesi

        5. yy’da güçlü olan üç devlet Goguryo, Baekje ve Şilla’nın her biri kralın merkezde olduğu yönetim sistemini benimseyip bölgesel olarak genişletmek istemişler. Kral Gwanggaeto’nun oğlu Kral Jangsu, 427 yılında başkenti Pyeongyang’a taşıyıp, Baekje’nin başkenti olan Hanseong’u ve Han Nehri boyunca olan bölgeyi işgalederek,Jungneong’dan Gyeonggido Namyangmyeon’a kadar uzanan bölgeyi sınırlarına katmış. Bunun gibi genişlemelerle Goguryo, Mançurya ve Kore Yarımadasında büyük bir imparatorluk oluşmuş ve Doğu Asya’nın kaybeden ülkelerini egemenliği altına almış.

        Baekje, Goguryo'nun işgaliyle Han Nehri bölgesini kaybetmiş ve ardından başkentini Ungjin (Gongju)'e taşımış. Kral Dongseong, Silla ile ittifakını güçlendirerek Goguryo'ya karşı gelmiş. Kral Muryeong ise bölgenin kontrolünü güçlendirerek yeniden canlandırmak için çalışmalar yapmış. Kral Muryeong'un oğlu Kral Seong, Baekje başkentini sabi (Buyeo''ya geri taşımış ve Şilla ile ittifak kurarak Han Nehri bölgesini tekrar kontrolü altına almış. 6. yy'ın başlarında Kral Jijeung, ülkenin Sogurak olan adını Şilla olarak değiştirmiş, siyasi sistemde reform yapmış ve başkent ile yönetim bölgelerini düzenlemiş. 512 yılında Woosan Krallığı (Ulleungdo ve Dokdo Adası)'nı işgal etmiş. Kral Beopheung, yasa duyuruları yaparak, resmi kıyafetler hakkında kurallar çıkararak ve Budizm'i resmi din belirleyerek yönetim sistemini istikrarlı hale getirmiş. Geumgwan Gaya'yı ele geçirerek topraklarını genişletmiş ve merkezi devlet yönetim sistemini sürdürmüş. Çok fazla kral ve devletten bahsettik di mi?😰 Üç devlet birleşince tabi kral isimleri de çok fazla oluyor. Kafalar karışık😆
         Çin ana karasını tek devle haline getiren Sui Hanedanlığı, bir milyondan fazla olan ordusuyla Goguryo'ya saldırmış fakat büyük bir yenilgiye uğramış. Özellikle Goguryo Generali Eulji Mundeok, Salsu (günümüzdeki Cheongcheon nehri)'da Çinli işgalcilerin büyük bölümünü ortadan kadırmış ve bu savaş Salsu Savaşı olarak adlandırılmış. Ulusal gücü tükenen Sui Hanedanlığını ele geçiren Tang Hanedanlığı da Goguryo'ya saldırmış ama o da başarılı olamamış.
         Goguryo'nun, Sui ve Tang Hanedanlıklarının işgallerine karşılık topraklarını savunduğu dönemde Baekje de Şilla'ya saldırmış. Görüyosunuz akbaba gibi üşüşmüşler fırsattan istifade. Şilla'nın, Goguryo ile ittifak girişimleri başarısız olunca bu sefer şansını Tang Hanedanlığıyla deneyip ittifak oluşturmuş ve Baekje'ye saldırmışlar. Baekje dayanamayıp 660 yılında teslim olmuş.
         Baekje'yi düşüren Şilla, Tang Haneddanlığı ile ittifak kurup kuzeydoğu Asya'nın en güçlü devleti olan Goguryo'ya saldırmış. Çin'in iki imparatorluğu ile yaptığı uzun savaşlar yüzünden zayıf düşen Goguryo, 668 yılında yıkılmış. Tang Hanedanlığı, Baekje'nin eski topraklarına himaye komutanlığı kurarak yönetmeye çalışmış. Bu durum Şilla'nın Tang Hanedanlığına karşı savaş açmasına neden olmuş ve Şilla galibiyetle sonuçlandırarak 676 yılında üç krallığı birleştirmiş.

Üç Krallık'ın Yükselişi

Uzun bir aradan sonra tekrar döndüm. Bu yazımızda Kore'nin o çok meşhur Üç Krallık dönemine giriş yapacağız. Uzun bir süre konumuz Üç Krallık olacak. Malum uzun bir dönem.😆 Gelelim konumuzaaaa.
 Kore yarımadasının çeşitli bölgelerinde ve çevrelerinde ortaya çıkan ataerkil devletler kademeli olarak Üç krallık'ta birleşerek gelişmeye devam ettiler. Koguryo, Mançurya ve yarımadanın kuzey bölgesinde gelişmeye başladı. Resimde de gördüğünüz gibi en büyük alana sahip. Baekje ve Silla ise Han nehri havzası ve Kyongju ovaları boyunca yayıldılar. Samguk sagi (Üç Krallık Tarihi) kayıtlarına göre Koguryo, Kral Chumong; Baekje, Kral Onjo ve Silla da Kral Park tarafından kurulmuş. 
Bu Üç Krallık hükümdarlıklarını güçlendirdiler, bölgelerini genişlettiler ve bu gücü tek bir noktada toplayıp merkezileştirdiler. Böylece, merkezi yönetim sistemi ve güçlü kraliyet otoritesiyle eski ve köklü bir krallık oluştu.
Gojoseon'un çöküşünden sonra, Koguryo, Çin baskılarıyla mücadele ederken bağımsız bir şekilde büyümeye devam etmiş. 1.yy'ın ilk yarısında Kral Taejon'un yönetimi sırasında Koguryo daha da güçlendi. Bir diğer yandan Gojoseon'un çökmesiyle birlikte kuzeyden göç eden topluluklar Han Nehri havzası boyunca yerleşmeye başladılar. Bu göç edenler Puyo ve Koguryo'nun insanlarıydı. Paekche bu göç eden topluluklar sayesinde kuruldu. 3.yy ortalarında Kral Koi hükümdarlığı zamanında, Paekche eski ve köklü krallığını sağlamlaştırmak için hakimiiyetini Han Nehri boyunca güçlendirdi. 4.yy ortalarında Kunchogo zamanında Altın Çağ'ını yaşadı. Aynı yüzyılda, Çin hanedanlıklarından Former Yan ve Paekche'nin saldırılarıyla Koguryo büyük kayıplara uğradı. 4.yy'ın diğer yarısında Kral Sosurim Budizm'i kabul etti ve Taehak adı verilen bir Budist okul kurdu. Çeşitli yasalar çıkararak ulusal yapıyı tekrar şekillendirdi.
Kral Kwanggaeto ve Kral Changsu yönetiminde, Koguryo kuzeye doğru sınırlarını genişletti ve burada egemenliğini sürdürdü. Kral Changsu başkenti Kungnaesong'tan Pyongyang'a taşıdı. Böylece Han nehrinin güneyini yöneten ve Paekche'ye saldırılarda bulunan güçlü bir devlet haline geldi. Bu saldırılar sonucu Han nehri civarında egemenliğini kaybedeb Paekche başkentini Ungjin'e (Kongju) taşıdı. Gücü iyice zayıflayan Paekche 6.yy'da Kral Song hakimiyeti sırasında başkentini Puyo'ya taşıdı. King Song Çin'in Güney Hanedanlık'larıyla kültürel değişimleri teşvik etti ve Budizmi Japonya'ya tanıttı. Aynı zamanda, Han nehri üzerinde tekrar hakimiyet kurabilmek için Paekche Silla'ya katıldı. Silla, Koguryo kralı Kwanggaeto yardımıyla Japon askerlerini kendi topraklarından geri püskürttü. Bir diğer yandan Naktong Nehri aşağılarında Koryong'u merkez alan 6 Gaya konfederasyonu ortaya çıktı. Gaya çok güçlüydü; öyle ki aynı anda hem Silla'ya saldırıp hem Japonya üzerinde baskı kurabiliyordu. Ama eski ve köklü bir krallık haline gelmeden Silla tarafından bastırıldı.
Üç krallık arasında en yavaş gelişme gösteren Silla, 6.yy'da büyük gelişme gösterdi. Kral Pophung hakimiyetindeyken, Silla resmi olarak Budizm'i tanıdı. Kral Chinhung Han ve Naktong nehirleri etrafını işgal etti. Hatta Hamhung ovalarına doğru ilerledi.
Çok uzun bir yazı oldu biliyorum ama malumunuz uzun zamandan sonra ilk defa yazıyorum ve derin bir konuydu. Keyifli okumalar..

Gojoseon'un Kuruluşu ve Gelişimi

Tangun mitinde bahsettiğimiz gibi Tangun'un kurduğu ilk ülkedir Gojoseon. Ülkenin yöneticisi de Tangun oluyor tabi otomatik olarak ve Bronz Çağına uzanır bu ataerkil devletin temelleri. Bu devlet ülkedeki bölük bölük yaşayan tüm kabileleri bir araya toplamıştır. İlk olarak Liaoning ülkenin merkezi yapılmış; böylelikle doğunun yükselen merkezi haline gelmiş. M.Ö. 4.yy civarında, Çin sınırları boyunca kurulan Yan ulusuyla karşı karşıya kaldıkça üstünlük mücadelesi başlamış. 

M.Ö. 4.yy'da Demir Çağı'na girildi bu topraklarda. O sıralarda Çin, Şavaşan Devler Dönemi karışıklığı içerisindeymiş. Bu karışıklık sebebiyle, Shandong yarımadasında yaşayan Korelilerin ataları Gojoseon'a geri dönmüşler. Demirden yapılmış aletler ve silahlar kullanmışlar. Bu göçebelerin lideri olan  Wiman, M.Ö. 2.yy başlarında Gojoseon kralı Chun'u tahtından indirip yerine geçmiş. Sonraları Gojoseon çevresindeki toprakları işgal etmeye başlamış. Böylece Gojoseon Çin'deki Han Hanedanlığı'nın saldırılarıyla karşılaştı ve 1 yıl süren savaşlara girdiler. Gojoseon'un başkenti düşman eline geçti ve devlet son buldu.

Gojoseon'un yıkılışının ardından; Puyo, Sungari nehri civarında büyümeye başladı; Koguryo, Yalu nehrinin ortalarında yükselmeye başladı; Okcho, doğu kıyısındaki Hamgung ovalarına yerleşti ve son olarak Tong da güneyde oluştu. Ama kısa bir süre sonra Okcho ve Tong, Koguryo'nun yönetimi altına girdi. Puyo uzun bir süre varlığını sürdürmüş ancak o da en sonunda diğerleri gibi Koguryo'nun egemenliğine girmiş.

Tarih Öncesi Çağda Yaşam

Tarih öncesi çağdan beri Kore halkının ataları, Mançurya'da, Kore yarımadasında ve Doğu Asya'da Bohai körfezinde yaygın olarak yaşamışlar. Buralarda yaşayan insanlar Yontma Taş Devrinde görülmüşler ve Kore ulusunun oluşumda çok az etkisi olduğu söyleniyor. Asıl atalar, Cilalı Taş Devrin'den Bronz Çağı'na kadar yaşamış olan insanlar olduğu söyleniyor. Etnik kökenine bakıldığında Koreliler aslında Moğollar'dan gelmektedirler ve Altay Dil Ailesine bağlı bir dil kullanmaktadırlar. (Gördüğünüz gibi akrabayız😜)

Kore'de Yontma Taş Devri 600.000 yıl önce başlamıştır. Bu çağda, insanlar mağaralarda yaşamışlar, vahşi hayvanları yakalamak için kemik ve boynuzlar kullanmışlar, ağaçlardan meyve toplamışlar. Gördüğünüz gibi dünyanın başka yerlerinde yaşayan ilk insanlardan farkları yok. Cilalı Taş Devri de 8.000 yıl önce başlamış Kore'de. Bu insanlar taştan yapılma aletler kullanmışlar ve topraktan çanak-çömlek üretmişler. Çağın başlangıcında balık yakalayarak beslenmişler, daha sonra da ilkel yollarla tarıma adım atmışlar. Son olarak da kabileler oluşturup birlikte yaşamaya başlamışlar. Bronz Çağı'na da milattan önce 10.yy civarında giriş yapmışlar. Yalnız, bu çağ Mançurya bölgesinde ve Kore yarımadasının kuzey bölgesinde yaşanmış. Ülkenin geri kalanına yayılması çok sonra olmuş. Bu çağda, insanlar tepelik alanlarda yaşamışlar, tarımla uğraşmışlar ve hatta pirinç yetiştirmeye başlamışlar. (Adamlar bu çağdan beri pirinç yiyor yahu nasıl sevmekse😂)

Bu çağda yaşayan insanlar, resimde gördüğünüz dolmen denilen yapılar inşa etmişler. Bunun yanında taş mezarlar da yapmışlar. Daha sonraları kabile reisleri çok güçlenmiş ve yönetenler olarak yükselişe geçmişler. Ataerkil toplum yapısı şeklinde ilk aşiretleri kurmuşlar.

Ayı ve Kaplan

Etnik ve ulusal tarih duygusunun şekillendirilmesinde mitler önemli rol oynar. Özellikle, kuruluşu anlatan mitler çok ilginçtir. Kore'nin en önemli kuruluş miti, Korelilerin atası olduğu söylenen "TANGUN"dur. Bir aynın ve göksel bir tanrının oğlu olan Tangun, milattan önce 2333 yılında ilk Kore devletini yani Chosen'u kurmuştur. Bu mit ilk defa 1279 yılında Budist keşiş Iryon tarafından kayda geçirilmiştir. 1945 yılından sonra hem Kuzey hem Güney Kore ulusal kimliğe şekil vermek için bu miti kullanmışlardır. Fakat bu mit herkes tarafından farklı yorumlanır ve bazıları bu miti gerçek bir tarih olarak kabul ederken bazıları da sadece uydurma bir hikaye olduğuna inanır. Mitimiz şöyledir:

Çok eski zamanlarda Hwanin'in üvey oğlu Hwanung cenneten dünyaya inip insanların arasında yaşamak istemiş. Oğlunun bu isteği üzerine Hwanin en yüksek üç adağın arasından en yüksek olan Taebeak dağını seçerek, insanlara yardım etmesi ve onları yönetmesi için üç sihirli mühür vererek oğlunu buraya gönderir. Hwanung üç bin çiçekle birlikte Taebaek dağının tepesine iner ve bu yere Tanrılar Şehri denir. O; Cennet Kralı,Rüzgarın Öncüsü, Yağmurun Efendisi ve Bulutların Efendisi olur. Hwanung artık üç yüz altmış şeyden sorumludur. Bunlardan bazıları tarım, insan ömrünün ayarlanması, hastalıklar, cezalandırmalar, iyilik ve kötülüktür. O zamanlarda Hwangun dünyaya indiği dağda, bir ayı ve bir kaplanla aynı mağarada yaşamaktadır. Bu ayı ve kaplan birer insana dönüşmek için her gün krala yani Hangwun'a dua ederler. Kral, kaplan ve ayıya bir demet misk otu ve 20 diş sarımsak verir ve "Eğer bunları yer ve yüz gün boyunca güneş ışığından uzak dururdanız insan olursunuz" der. Ayı ve kaplan Kral'ın onlara verdiği otları yiyip güneşten uzak durmaya çalışırlar. 21 gün sonra ayı bir kadına dönüşür; fakat kaplan hala aynıdır. Korelilere göre ayı; cesaret, sabır ve bilgeliği temsil eder. Bir kadına dönüşen bu ayı bu sefer de bir çocuk sahibi olmak için Kral'a dua etmeye başlar. Kral'la kadın evlenirler ve "Tangun" adında oğulları olur. Tangun, 1500 yıl boyunca ülkeyi yöneten ilk kurucudur.

Günümüzde Kore

Günümüzde Kore nerededir bilmeyenler ve bilip de unutanlar için bir hatırlatma niteliğinde olsun. Bilmeyenler için; Kuzey ve Güney olarak ayrılmış iki farklı devlettir.

Kuzey Kore(North Korea)                                               Güney Kore(South Korea)

Başkent: Pyongyang                                                        Başkent: Seul        

Alan:120.540 km²                                                             Alan: 100.210 km²

Lider: Kim Jo                                                                    Başkan: Moon Jae-in

Nüfus: 25,37 milyon (2016)                                              Nüfus: 51,25 milyon (2016)

Devlet başkanı: Pak Pong-ju                                           Başbakan: Lee Nak-yeon

Para birimi: Kuzey Kore wonu                                         Para birimi: Güney Kore wonu

Merhaba !

Herkese merhaba!
Kore Dalgası tüm dünyada hızla yayılmakta. Özellikle popüler kültürün içinde nasıl yer ettiğini k-pop ve k-dramalardan takip ediyoruz. Herkes popüler kültüre bu kadar ilgi gösterirken ben biraz farklı bir alana odaklanıp Kore tarihine ilgi çekmek istedim. Ülkemizde Kore tarihi ile ilgili Türkçe bir kaynak yok bildiğim kadarıyla. Ben de İngilizce kaynaklardan elimden geldiği kadar çeviri yaparak burada yayınlayacağım. Umarım paylaştıklarım herkes için faydalı olur ve sevdiğimiz bir kültürün tarihini hep birlikte öğreniriz.
Bol kitaplı, okumalı günler dilerim herkese..